In zijn essay over Logical Positivism, in (Russell, 1956), stelt Bertrand Russell: “Een filosoof is een logisch-positivist als hij van mening is […] dat vragen over de feiten alleen kunnen worden beantwoord door empirische methoden, en dat vragen die kunnen…
Wie over de dingen achter de dingen schrijft, loopt het risico te verzanden in vaagheden en esoterische omschrijvingen. De dingen achter de dingen, de metafysica, daarover gaat het boek van Metafysica, van orde naar ontvankelijkheid, van Gert-Jan van der Heiden…
We kijken terug op een jaar van aantasting. Vanuit een land met een luxe infrastructuur, een verdraagzaam klimaat en een robuust systeem voor zorg, onderwijs en openbare voorzieningen – zeker in vergelijking met al die landen waarin de leiding in…
We zoeken naar orde in de werkelijkheid zoals wij die waarnemen. Maar die orde is niet altijd haalbaar. Willekeur lijkt te overheersen. Daarom moeten we ons erbij neerleggen dat we die orde niet altijd kunnen bereiken. De chaos blijft de…
Desiderius Erasmus (1469 – 1536) zei het al in zijn adagia en in zijn Institutio principis christiani: een vorst, een staatshoofd moet het algemeen belang dienen – en niet het eigenbelang – door vrede en vrijheid te bevorderen, door misdaad en corruptie te…
Elke dag ontstaan er nieuwe woorden door de ontmoeting van woorden. Het Nederlands kan een eindeloze hoeveelheid combinaties van woorden maken, denk aan langeafstandsloper, langetermijnplanning, oudemannenhuis en zwangerschapshogebloeddruk. Met de betekenis van deze samenstellingen is soms iets vreemds aan de…
De Amerikaanse journalist Anand Giridharadas (1981) zegt: “Natuurlijk is het hartstikke mooi en lovenswaardig als rijke mensen geld geven aan goede doelen. Het eerste probleem is echter dat deze donaties, hoe nobel ook op individueel niveau, deel uitmaken van een…
Wie het heeft over “liberalisme” verwijst meestal naar de politieke stroming die in de negentiende eeuw ontstond, na de Franse Revolutie. Liberalen willen publieke en private belangen van elkaar scheiden. Want, als publieke belangen in private handen zijn, liggen willekeur…
Essay ingestuurd voor de Joost Zwagerman Essayprijs 2023, niet genomineerd, toch het lezen waard. “Veel mensen weten de dingen zeker. Dat biedt houvast, ook al is daar soms weinig reden voor. De veiligheid van vaste grond onder de voeten is…
Natuurlijk moet je delen wat je opdoet aan inzichten, zeker als het denkbeelden betreft die over de toekomst van de aarde en de samenleving gaan. Die dingen moeten gezegd zijn, juist omdat dat minder en minder lijkt te gebeuren. Maar…
Taal weerspiegelt de werkelijkheid, maar kan deze slechts zeer beperkt veranderen. Via taal laat je zien waar je staat, sociaal, maatschappelijk, politiek. Met woordkeuze, idioom, jargon, zinsbouw en accent geef je aan wie je in feite bent. Er zijn mensen…
Frederik II van Pruisen schreef in 1770 aan d’Alembert: “Het is vergeefse moeite de mensheid te willen voorlichten. Men moet genoegen nemen met eigen wijsheid, zo men daartoe in staat is, maar moet het gewone volk overlaten aan de dwaling.”…