vrijdag, 29 maart 2024
Vraag Rijk
Online Schrijfhulp

Blog

"Als ik heel eerlijk ben…"

In zijn blog op de Harvard Business Review van 14 september 2011, "Never Ask 'Does That Make Sense?'" legt Jerry Weissman uit wat de gevolgen zijn van enkele Engelstalige stoplappen, met name voor gesprekken en presentaties.

Ze vullen de conversatie met lucht en betekenisloze frasen, maar ze kunnen een - vaak onbedoelde maar toch hinderlijke - negatieve impact hebben op de boodschap. Kijk hier naar de voorbeelden die hij gebruikt, en naar hoe zijn volgers erop reageren.

Lees hieronder verder hoe dat nu zit in het Nederlands.

Eerlijk gezegd

"Als ik heel eerlijk ben", is zo'n stoplap die - als je heel eerlijk bent - echt niet in orde is. Weissman geeft het al aan: het is alsof de spreker tot dat moment niet eerlijk was. Alsof de spreker het bij wijze van uitzondering over de eerlijke boeg gooit. Misschien niet zo bedoeld, omdat het een stoplap is in iemands spraakgebruik. Maar toch: niet doen, als je heel eerlijk bent.

Of zo

Heel vergelijkbaar is "Ik bedoel", of "Eigenlijk gewoon", of nog erger: "Als het ware" en "ofzo". Sprekers die hun publiek en hun gesprekspartner serieus nemen, vermijden deze stoplappen. Zij nodigen hun vrienden uit hen hierop te fileren tot het bot. Om het af te leren. Immers: deze stoplappen geven aan dat je tot op dat moment niet echt duidelijk was, of zo.

Zoals ik al zei

Helemaal zonder kwade opzet zeggen velen het: "zoals ik daarnet al zei". Eerder als hulp aan de luisteraar. Om verband in het betoog aan te brengen. Of om het punt nog een keer duidelijk toe te lichten. Fout! Aldus Weissman. En ik ben het met hem eens. Alleen al de hint van ergernis die deze stoplap achtervolgt, maakt haar onbruikbaar: niet doen, dat zei ik toch al?

Nog een keer

De ergste is de didactische herhaling: de ogen van de spreker rollen omhoog in de kassen, een net hoorbaar "tsk" met de tong tegen de voortanden en en paar zuchtende schouders vergezellen deze stoplap: "ik zeg het nog een keer…" Ook al ondersteunt dit het krachtigste retorische hulpmiddel - de herhaling - toch: niet zeggen dat je het doet (dat herhaal ik hier nog maar eens een keer…).

Wil je echt weten hoe het moet? Kijk dan naar de Grieken… Kijk hier voor een crash-samenvatting.