Over The Unreality of Time van John McTaggart (1908)
Tijd betreft volgorde en verandering. De volgorde van gebeurtenissen is aan deze gebeurtenissen vastgeklonken en kan niet wijzigen. De geboortedag van Napoleon Bonaparte zal nooit voor die van Frederik de Grote komen te liggen. Ervoor, erna of tegelijkertijd, als gebeurtenissen eenmaal in een volgorde zijn geplaatst, doordat ze gelijktijdig of ongelijktijdig plaatsvinden, zal deze niet veranderen.
Verandering betreft het verleden, het heden en de toekomst. De verandering is niet aan de gebeurtenissen vastgeklonken, maar onderhoudt er een tegenstrijdige relatie mee. De geboorte van Frederik de Grote lag op 23 januari 1712 nog in de toekomst, op 24 januari 1712 in het heden en ligt nu in het verleden. Verleden, heden en toekomst sluiten elkaar uit, maar zijn tegelijkertijd toepasbaar op alle gebeurtenissen.
John McTaggart gebruikte deze tegenstrijdigheid om in zijn essay The Unreality of Time in 1908 aan te tonen dat tijd geen realiteit is. Michael Dummet verdedigt dit bewijs nog een keer in 1960. Hij verklaart in zijn Defence of McTaggart’s Proof of the Unreality of Time de tegenstrijdigheid dat uitspraken over verandering (verleden, heden en toekomst) elkaar zowel uitsluiten als toepasbaar zijn op alle gebeurtenissen.
De oorzaak is dat uitspraken over verandering alleen maar mogelijk zijn door tijdgebonden uitdrukkingen. De betekenis van deze uitdrukkingen wordt bepaald door de gebruikssituatie: morgen komt Sinterklaas, gisteren was Zwarte Piet hier. Om de realiteit van de tijd te beschrijven is het standpunt van de rapporteur altijd nodig. Voor McTaggart een reden om tijd als realiteit te verwerpen en als illusie te bestempelen.
Ofwel we laten toe dat de werkelijkheid ook met deiktische, gebruiksgebonden uitspraken beschreven kan worden, ofwel we verwerpen tijd als realiteit. In beide gevallen moeten we uitkijken wanneer we spreken over de tijd. We weten immers dat het standpunt van de spreker altijd de betekenis van de gebruikte uitdrukkingen bepaalt, of dat we het hebben over een idee. Het is een onderzoek waard om te kijken of dat op vergelijkbare wijze niet alleen voor tijd geldt.