Over De Domheid Regeert van Sander Schimmelpenninck (2024)
Sander Schimmelpenninck geeft in zijn boek De Domheid Regeert een scherpe blik op de toenemende invloed van populisme, de ongelijkheid en de onkunde in Nederland. Het is een kritische analyse van hoe kortetermijndenken, sentiment en een gebrek aan daadkracht in de politiek leiden tot slechte beslissingen.
De kern van zijn boodschap: (doelbewuste) domheid regeert omdat de basisprincipes van goed bestuur steeds meer worden verdrongen door populistische slogans, opportunisme en een gebrek aan verantwoordelijkheid. Hij waarschuwt voor de gevolgen hiervan: de groeiende kloof tussen arm en rijk, het falen van publieke diensten en een maatschappij die steeds verder polariseert.
De problemen
Schimmelpenninck identificeert enkele hoofdproblemen:
Politici en media richten zich steeds meer op eenvoudige oplossingen voor complexe problemen, vaak ingegeven door emotie in plaats van rationeel beleid.
De vermogensongelijkheid neemt toe, wat leidt tot scheve machtsverhoudingen en kansenongelijkheid.
Het kortetermijndenken domineert; politici durven geen impopulaire maatregelen te nemen, wat leidt tot stagnering op belangrijke dossiers zoals klimaat, zorg en onderwijs.
De maatregelen
Schimmelpenninck geeft maatregelen die nodig zijn om de neerwaartse spiraal te doorbreken.
Verbeter het onderwijs door:
- Meer investeren in onderwijs, vooral in basisscholen en middelbare scholen.
- Het aantrekkelijker maken van het leraarschap, zowel qua status als salaris.
- Een cultuur waarin intellectuele inspanning en kritisch denken worden gewaardeerd en gestimuleerd.
Beperk het populisme door:
- Politici verantwoordelijk te maken voor de lange termijn door bijvoorbeeld een onafhankelijke raad die toeziet op consistent beleid.
- Desinformatie in de media strenger aan te pakken, bijvoorbeeld met regulering en fact checking.
Versterk de democratie door:
- Het invoeren van kiesdrempels.
- Het versterken van burgerpanels en inspraakorganen, zodat er meer directe participatie is in het beleid.
Geef klimaatbeleid prioriteit door onder meer:
- Een CO2-belasting voor bedrijven.
- Investering in duurzame energiebronnen.
- Stimulering van circulaire economieën.
Kortom
Met De Domheid Regeert waarschuwt Sander Schimmelpenninck voor de gevaren van een samenleving waarin kortetermijndenken en onkunde domineren. Zijn boek is een wake-up call voor burgers en beleidsmakers: als we niet willen dat de (doelbewuste) domheid blijft regeren, moeten we nu handelen.