Een studie van het Canadese Policy Research Initiative (“Social capital: A tool for public policy”) stelt al in 2005 vast dat initiatieven en programma’s van overheden effectiever kunnen zijn als ze systematisch rekening houden met de rol van het sociale kapitaal.
Hoe zit dat precies?
Sociaal kapitaal zit in sociale netwerken, zowel in de netwerken in de sociale media als in de ‘echte wereld’. Sociaal kapitaal is de waarde van online en offline netwerken. Sleutelwoorden voor de deelnemers zijn vertrouwen, lidmaatschap, gedeelde waarden en sociaal contact.
Toch een zekere mate van hiërarchie
Een onderzoek van de Universiteit van Mannheim en University College London (“Tweeting Alone? An Analysis of Bridging and Bonding Social Capital”, 2015) laat zien dat sociaal kapitaal in online en offline netwerken tot bloei komt als er een zekere mate van hiërarchie in zit.
Dat lijkt in te gaan tegen de gedachte dat iedereen in een sociaal netwerk gelijkwaardig is. Toch zijn er plekken in het netwerk beschikbaar voor organisaties die als ‘makelaar’ willen optreden. De deelnemers laten dit gerust toe.
Deelnemers stemmen impliciet in met de voortrekkersrol van die makelaars – zonder dat ze daarbij hun gelijkwaardige rol hoeven te verlaten – op voorwaarde dat zo’n makelaar zich als min of meer verborgen eigenaar opstelt en niet de ‘eer naar zichzelf toe trekt’.
Waarom? Vanwege de bijdrage die deze makelaar aan het gemeenschappelijke sociale kapitaal levert. De bijdrage aan het onderlinge vertrouwen, het lidmaatschap, de gedeelde waarden en het sociale contact.
Sociaal kapitaal zit niet van nature in een sociaal netwerk
Dezelfde studie uit 2015 laat zien hoe het zit met de benodigde voortrekkersrol van deze makelaars. Zij stelt namelijk dat sociaal kapitaal niet van nature in een sociaal netwerk zit, en zeker niet in een online sociaal netwerk. Makelaars zijn essentieel, omdat er inspanningen nodig zijn om deelnemers met elkaar en met andere netwerken te verbinden.
De rol van overheden en publieke partijen
Wat betekent dat nu voor overheden, en voor publieke en commerciële partijen? Overheden kunnen heel goed deze makelaarsrol in (online) sociale netwerken vervullen. Dit om groter sociaal kapitaal te bouwen – en te incasseren – als zij initiatieven en programma’s rond maatschappelijke thema’s willen ontplooien. Om waardevolle verbindingen in en over de sociale netwerken te laten ontstaan.
Publieke, maar ook commerciële partijen kunnen die makelaarsrol evengoed vervullen als zij sociaal kapitaal binnen online sociale netwerken willen toevoegen en ook als zij dat kapitaal willen gebruiken voor hun eigen nut. Als zij overwegen om als ‘sponsorende makelaar’ op te treden, kunnen zij daartoe pas besluiten als zij goed zicht krijgen op het marketingpotentieel van het aanwezige sociale kapitaal.
Het is voor sponsorende makelaars aantrekkelijk om in te stappen in sociale netwerken die al enig sociaal kapitaal hebben of een duidelijke potentie daartoe. Pas dan lijkt het voor hen zinvol om financieel of met acties bij te dragen aan het maatschappelijke thema en daarmee aan het sociale kapitaal.
Een voorbeeld
Als de overheid, bijvoorbeeld bedrijven wil interesseren om initiatieven te ontplooien voor de Waddenzee dan kan zij goed gebruikmaken van het sociale kapitaal van de online netwerken rond de Waddenzee. Het is voor hen gemakkelijker om die bedrijven te activeren als zij eerst dat sociale kapitaal in beeld brengen. Kijk bijvoorbeeld op het online platform waddensea-portal.com. Potentiële sponsors zien dan in één oogopslag het marketingpotentieel en maken gemakkelijker een keuze om bij te dragen of niet. Een heel andere situatie dan een ‘open vraag’ om medewerking waarbij het sociale kapitaal nog opgebouwd moet worden.
Dus, overheid…
Ziedaar de taak van de overheid die het betreffende netwerk van sociaal startkapitaal kan voorzien: begin als bescheiden makelaar met bijdragen die het vertrouwen, het lidmaatschap, de gedeelde waarden en het sociale contact een impuls geven. Pas dan sluiten meer deelnemers zich aan, waaronder ook sponsors.
Bronnen:
– “Social capital: A tool for public policy”, the Canadian government Policy Research Initiative, 2005.
– Javier Sajuria et al, “Tweeting Alone? An Analysis of Bridging and Bonding Social Capital”, in Online Networks American Politics Research July 2015, 43.
Lees ook: Twee gezichten van leiderschap https://www.rijkwillemse.nl/blog/twee-gezichten-van-leiderschap/.