In zijn rapport ‘De (r)evolutie van de (i)Samenleving’ van november 2012 onderzoekt Klaus van den Berg in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken of de overheid klaar is voor de ‘iSamenleving’. Van den Berg raadpleegde deskundigen op vele terreinen en komt tot zes trends met adviezen voor vier (doel)groepen als antwoord op deze vraag. Een samenvatting.
De trends:
- Vergrijzing en fragmentatie
- Vervaging van grenzen
- Streven naar duurzaamheid
- Zorg over veiligheid
- Deelname aan het sociale web
- Deelname aan de intelligente samenleving
De (doel)groepen:
- Senioren, geboren tussen 1930 en 1945
- Babyboomers, geboren 1945 en 1960
- Generatie X, geboren 1960 en 1975
- Generatie Y, geboren 1975 en 1990
- Generatie Z, geboren tussen 1990 en 2005
Vergrijzing en fragmentatie
Senioren worden ouder en hebben meer zorg nodig. Zij zijn online niet vaardig en maken zich zorgen over hun privacy. De overheid moet hun online-vaardigheden helpen verbeteren en de zorg online en offline versterken.
Babyboomers hebben ook meer zorg nodig. Zij zijn online redelijk vaardig en maken zich soms zorgen over privacy. De overheid moet hun online bewustzijn helpen verbeteren en hun participatie versterken.
Generatie X is online goed vaardig en maakt zich geen zorgen over privacy. De overheid moet voor hen Het Nieuwe Werken ondersteunen en hun participatie als professionals versterken.
Generatie Y is online zeer vaardig en maakt zich geen zorgen over privacy. De overheid moet hen helpen deze vaardigheden uit te dragen als ervaringsdeskundigen om verandering, innovatie, dialoog, conversatie en plezier te produceren en promoten.
Vervagende grenzen
De grenzen tussen offline en online vervagen. Sociale media helpen hier verbindingen te leggen, in het gewone leven en in het werk. De huidige overheid komt nog over als zender, ook online. De geraadpleegde experts adviseren de overheid deel te nemen aan de conversatie. De overheid moet daarnaast de expert worden, voor privé-personen en professionals, op het gebied van de online en offline vervagende grenzen.
Duurzaamheid van de leefomgeving
Burgers en bedrijven zijn zich meer en meer bewust van het milieu en zoeken naar innovatieve oplossingen om de leefomgeving recht te doen. Zij richten zich op producten en diensten die goed zijn voor de leefomgeving, ook in online gemeenschappen met nieuwe samenwerkingen en transacties. De overheid moet voorlichting geven over goed consumeren en bedrijven daarin ondersteunen. Zij moet ook de online gemeenschappen in kaart brengen, kennisdelen en samenwerking bevorderen, en als aanjager van innovatie optreden.
Zorg over risico’s en veiligheid
Mensen richten zich steeds meer op de online risico’s en veiligheid. Zij hebben behoefte aan duidelijkheid hierover. Velen denken dat ze hun (persoons)gegevens met één druk op de knop kwijt zijn aan Google, Facebook, Microsoft en Apple, en aan de overheden. De overheid heeft hierin een voorlichtende en preventieve taak.
De netwerksamenleving en het sociale web
Mensen beleven de netwerksamenleving als positief, verbindend en als bron van vrijheid en gemak. Zij ervaren de overheid echter niet als een online netwerk. Daar ligt een grote kans. De overheid moet zich beter presenteren als netwerkoverheid, en daarbij gebruikmaken van de nieuwe mogelijkheden van ICT. Maar zij moet ook wetten en regels maken – en handhaven – voor de online samenwerking.
Het intelligente tijdperk
Technologische innovaties – online en offline – kunnen verstrekkende gevolgen hebben. Ze vragen om maatschappelijke, juridische en ethische stellingname. De overheid moet de kans nemen om op te treden als beschermer van de privacy, als voorlichter over de toekomst en als sturende kracht in de discussie daarover.
Concreet en uitdagend genoeg?
Van den Berg adviseert de overheid ten slotte om zijn indeling in doelgroepen te gebruiken bij het formuleren van beleid voor de nieuwe samenleving. Het is de vraag of zijn onderzoek en zijn adviezen voor de ambtenaren en de politici concreet en uitdagend genoeg zijn om de overheid te voorzien van een DNA dat past bij deze tijd… Lees hier meer over het onderzoek van Van den Berg http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2012/11/07/werkdocument-de-r-evolutie-van-de-i-samenleving.html.