Bestrijding van de armen

Over Rotterdam, van Arjen van Veelen

Rotterdam, een ode aan inefficiëntie van Arjen van Veelen, is een boek dat met recht past in de reeks Fantoomgroei (Sander Heijne, Hendrik Noten), Entreprecariat (Silvio Lorusso), De Onzichtbare Hand (Bas van Bavel), Furcht und Freiheit (Jan-Werner Müller)…

Van Veelen maakt met vaak schrijnende anekdotes heel toegankelijk duidelijk wat er mis is met het neoliberalisme https://www.rijkwillemse.nl/downloads/Furcht_und_Freiheit-23-09-2020.pdf en de wijze waarop Nederland bestuurd wordt. Omdat hij zich concentreert op het verleden en op het heden van Rotterdam, met gedegen persoonlijk en journalistiek onderzoek, krijgt het boek een grote impact.

Kijk maar… een paar voorbeelden.

Sociale woningbouw?

Woningcorporatie Vestia, maar ook het gemeentebestuur van Rotterdam, krijgt onder uit de zak. Van Veelen haalt socioloog Loïc Wacquant aan over zijn boek Urban Outcasts: “Overal in Europa gaat sociale woningbouw tegen de grond om plaats te maken voor appartementencomplexen […] verkocht als voordelig voor de arme bevolking, maar voor hen leidt dat tot een dramatische vermindering van het aantal bruikbare woningen. Je verplaatst het probleem.”

En dat is exact wat Rotterdam doet, stelt PostNL-medewerker Ahmed waarmee Van Veelen optrekt. De overheid met hulp van de woningcorporaties bestrijdt hier niet langer de armoede maar de armen zelf. De verhuurdersheffing (een hoge belasting op huizen van minder dan 752 euro) zorgt daarbij voor een boete op betaalbare huizen.

Speciale wetten

De zogenaamde Rotterdamwet zorgt er sinds 2005 bovendien voor dat Rotterdammers op grond van hun inkomen geweerd worden uit de stad, terwijl kansrijken worden aangetrokken, voor de ‘leefbaarheid’.

Het preventief fouilleren is eveneens in Rotterdam uitgevonden: zonder verdenking kan iedereen in ‘veiligheidsrisicogebieden’ (Rotterdam-Zuid en -Centrum) doorzocht worden. Net als het digitale monitoren (SyRi) van privé-informatie, zoals water- en energiegebruik om fraude en drugshandel op te sporen, een wettelijk gedrocht dat later gelukkig werd verboden.

Permanent tijdelijk in dienst

Ook PostNL krijgt een veeg. Van Veelen laat Ahmed aan het woord over de erbarmelijke arbeidsomstandigheden bij deze werkgever. Vooral het feit dat Ahmed al acht jaar lang elke twee jaar voor een paar maand ontslagen wordt om een vast contract te voorkomen, dat schrijnt.

Net als de arbeidomstandigheden bij het Rotterdamse Home Shop Center, de bezorgdienst voor Albert Heijn en de Praxis, met “twee pauzes van een kwartier op een werkdag van tien uur. […] Ze durfden soms geen plaspauzes te nemen, omdat ze anders de norm van minimaal 450 producten per uur niet zouden halen.”

Aanrader

Dit zijn nog maar enkele van de neoliberale misstanden die Van Veelen deelt. (Zoals de projectontwikkelaar Greystar die alleen bouwt voor en verhuurt aan hoger opgeleiden. Of de Filippijnse zeelieden en hun leed, of de sloopdrift na de oorlog om Rotterdam een koopmanshart te geven…) Kortom, een aanrader.