Wat beweegt de volgers?

Jan-Werner Müller geeft in zijn nieuwste boek 'Furcht und Freiheit' handreikingen voor de omgang met populistische, dictatoriale leiders en hun aanhang.

Een handige morele meetlat in deze roerige tijd.

Wat is populisme? Kritiek op de elites? Woede op het establishment? Een waakzaam oog op de machtigen was toch altijd een teken van democratisch engagement?

Tegenstanders zijn niet-legitiem of verrader

Natuurlijk, populisten bekritiseren het establishment. Maar zij zeggen daar ook telkens bij dat zij de wil van het echte volk vertegenwoordigen en dat zij spreken voor de zwijgende meerderheid. Hun aanpak heeft in grote lijnen de volgende verschijningsvormen: Mededingers naar de macht worden ofwel als niet-legitiem aangeduid. Of de populisten suggereren dat alle burgers die hun mening(en) niet delen eigenlijk niet bij het volk horen en verraders zijn.

Wat te doen?

Het advies van Müller: Je moet de strijd met de populisten niet vermijden maar juist aangaan. Voortdurend alert zijn en steeds “rode lijnen” trekken als er grenzen worden overschreden. Bijvoorbeeld: wel over vluchtelingen en immigratie debatteren, maar niet over een geheim plan van de regeringsleider om het inheemse volk te vervangen door buitenlanders. Vertrouw op de argumenten. Burgers maken daarin zelf een keuze.

Dus, populisten in het debat niet negeren, ze niet neerzetten als kwaadwillig en binnen de democratische arena blijven. De heldere afgrenzing stuurt de populisten een eenduidig signaal: samenwerking met hen is geen optie zolang zij hun antipluralisme (demagogie, complottheorieën) niet opgeven. De bal ligt bij hen.

Betrouwbare bronnen en methodes

Maar ondertussen ligt de bewijslast voor de weerlegging van de ongefundeerde uitingen bij de niet-populisten. Zij moeten zich beperken tot de traditionele bronnen en de wetenschappelijke methode. Want, we weten het: de sociale media en de online zoekmachines kunnen we niet zonder meer vertrouwen als bron van kennis. Radicalisering en blikvernauwing liggen dan op de loer.

Een recente illustratie van deze schier onmogelijke taak om het hoofd koel te houden, vormen de reacties van de fans op de facebook-tijdlijn van Donald J. Trump. Ik pik er één fan uit om te laten zien welke muur zij opbouwen: het is Sameh Abou Arayes, die Trump zeer veelvuldig aanmoedigt vanuit zijn woonplaats Caïro. Bijvoorbeeld gisteren:

"Cause George W. is part of the secret alliance that's against President Trump... President Trump is fighting a fierce battle against an evil secret alliance that has a plot to takeover the United States and the whole world ... The democrats, led by Biden, Obama and Hillary Clinton are part of that secret alliance that includes the globalists, the deep state, China, corrupt political establishment, the main stream media and the big tech companies . They are against you President Trump.. They want to fake the election results in favor of their candidate Biden and the democrats .. But please don't let them do this.. Please fight for people and for voters right.. We are behind you and beside you... It's a fierce battle... But I trust that you wil win!!"

Raadsel

Het is een raadsel waarom Sameh zich vanuit Caïro zo intensief bemoeit met de Amerikaanse verkiezingen. Daar zou ik graag nader onderzoek naar doen. Maar eerst dit:

Bronnenonderzoek laat zien dat deze meneer zich uitsluitend profileert op facebook- en linkedin-pagina's in uiteenlopende talen, met berichten en verwijzingen naar zijn functie als President/Founder bij Technical Analysis Funds, Inc, ‎President/CEO bij ‎Arab Society of Technical Analysts (ASTA), met verwijzing naar www.asta-arabia.org, een niet-bestaande url. Kijk hier naar enkele bronnen die Sameh gebruikt of die over Sameh schrijven (je vindt er maar een paar):

• The Jerusalem Post van 9 maart 2016 publiceert een artikel over een facebook-artikel door Sameh Abou Arayes onder de kop "Egyptian technical expert: Jewish-owned Uber could serve Israel's intelligence services". Ankeiler: "Sameh Abou Arayes, the President of the Arab Society of Technical Analysts, wrote on Sunday a post on his Facebook page, in which he called Uber 'the first espionage network in Egypt.'"
  
  
• In de Middle East Observer van 3 januari 2017 vinden we een artikel over Sameh die de coup in 2013 tegen president Morsi van Egypte steunde en nu (2017) publiekelijk - op zijn facebook-pagina - zijn verontschuldigingen daarvoor aanbiedt: "So, I feel that we really wronged Morsi and the Muslim Brotherhood. Oh Morsi, we are sorry!!"
  
  

Dan krijg je een goed beeld van de reikwijdte en betrouwbaarheid van een fan als Sameh als bron. Maar of iedere lezer van zulke berichten zo'n onderzoek wil doen bij elke bron, dat is de vraag. Toch zullen we deze gesprekspartners, het credo van Jan-Werner Müller indachtig, in het publieke debat (dat is: op de betrouwbare, controleerbare media) niet mogen negeren.

Meer

Lees hier mijn samenvatting van Furcht und Freiheit.
En kijk hier naar hoe je nieuwsbronnen kunt beoordelen.