(Illustratie: Catherine)

Sidewalk Labs is een bedrijf van Alphabet - het moederbedrijf van Google - dat stedelijke innovaties bedenkt, ontwerpt, test en bouwt. Zij willen "vooruitstrevend stadsontwerp en geavanceerde technologie combineren om het stadsleven radicaal te verbeteren". Een aanpak die steeds meer onder vuur komt te liggen vanwege de privacyrisico's en de commerciële belangen.

Een slimme buurt

Sidewalk Labs wil een sensorgestuurde, slimme buurt creëren in de Docks van Toronto. Zij willen daarvoor "stedelijke gegevens" verzamelen in het publieke domein maar ook van enkele privé-instellingen. Dat betreft niet-persoonlijke gegevens zoals het weer, en persoonlijke gegevens die geanonimiseerd zullen worden - aldus Sidewalk Labs - zoals gegevens over locatie, transacties en ander online gedrag van personen.

Kritische vragen

Het project komt steeds meer onder de aandacht omdat er zorgen zijn over de privacy en de manier waarop de gegevens verzameld en verdeeld worden. Hoe gaat de anonimisering van de gegevens in zijn werk en wanneer kan welke partij toegang krijgen tot die gegevens en onder welke voorwaarden? Wie verdient er aan de gegevens en hoe worden de mensen in Toronto beïnvloed?

Bij haar plannen heeft Sidewalk Labs een voorstel gedaan voor "digital governance", onder meer met een onafhankelijke "urban data trust" voor het beheer van de verzamelde gegevens door zowel publieke als private partijen.

Surveillance kapitalisme

In juni van vorig jaar waarschuwde de Amerikaanse investeerder Roger McNamee dat die digitale governance niet in orde is. Dat Google en andere technologiebedrijven de verzamelde gegevens niet goed zullen beheren. Hij noemt het project in Toronto "the most highly evolved version of surveillance capitalism". Hij denkt dat Google algoritmes gaat inzetten om het gedrag van mensen te beïnvloeden met commerciële oogmerken.

"Het smart city-project aan de waterkant van Toronto is de meest ontwikkelde versie van surveillance-kapitalisme tot nu toe", schreef McNamee aan de gemeenteraad, want Google zal "algoritmen [...] gebruiken om menselijk gedrag te sturen" om op die manier het eigen bedrijf en die van collega's te begunstigen.

Democratisch?

McNamee is een van de eerste investeerders in Facebook. Hij werd zeer kritisch op Facebook vanwege de invloed op de samenleving en de Amerikaanse democratie en stapte uit Facebook. Hij vraagt de bestuurders van Toronto nu om het project van Sidewalk Labs af te zeggen omdat het niet past in een democratische samenleving.

Want, de deelnemende bedrijven aan dit project zijn niet alleen Alphabet en Google, maar ook Android, Chrome, YouTube en AdSense. Het aanbestedende consortium voor de Docks omvat verder de zelfrijdende auto's van Waymo, de smart home-producten van Nest, de drones van Project Wing, het AI-project DeepMind, de biotech-groep Calico, het life sciences-bedrijf Verily, het windenergiebedrijf Makani.

Hoe zullen zij omgaan met de gegevens die zij gezamenlijk oogsten?

Cocreatie als antwoord?

Inmiddels kan het publiek elke zondagmiddag terecht in een experimentele werkruimte in de Docks van Toronto, om samen te creëren en te leren. Zij kunnen hun mening geven over de toekomstige architectuur van de wijk maar ook over bijvoorbeeld automatische gezichtsherkenning en cameratoezicht.

Maar of dat voldoende is om de scepsis over het project weg te nemen?

Meer lezen?

Kijk hier naar de plannen van Alphabet voor de "inclusieve groei" van Toronto: https://www.sidewalktoronto.ca/
En lees hier een kritisch artikel over het project dat deze maand verscheen: https://placesjournal.org/article/post-it-note-city/

In 2015 schreef ik een kritische blog over de wijze waarop Amsterdam als "smart city" omgaat met de privacy en de dataverzameling: https://www.rijkwillemse.nl/618-smart-cities-smart-citizens