Systeemdenken kan helpen greep te krijgen op de processen in het sociale web, Web 2.0. Het is een manier van denken die bijvoorbeeld toegepast wordt bij de optimalisatie van bedrijfsprocessen of bij gezinstherapie. De focus van systeemdenken ligt op het gedrag van het systeem en minder op de onderdelen ervan. Precies wat nodig is bij de aanschouwing van het sociale web.

Bastiaan van Gils legt in een instructiefilmpje op Youtube uit wat de kenmerken van systeemdenken zijn, of beter: welke focus systeemdenken telkens legt. Een selectie uit die kenmerken.

Uitzoomen

Systeemdenken houdt zich bezig met de context en de relaties, en niet met de onderdelen van het systeem alleen.

Daarvoor ‘zoomt’ systeemdenken uit naar de omgeving van het onderdeel en gaat het op zoek naar patronen in plaats van incidenten.

Dus geen analyse van A, maar een blik op het gedrag van het systeem waar A onderdeel van uitmaakt.

Terugkoppeling

Omdat systeemdenken zoekt naar patronen in het ‘ecosysteem’, vindt het vaak (en graag) cybernetische lussen: patronen die een terugkoppeling vertonen.

A beïnvloedt B, B beïnvloedt op zijn beurt C en C heeft – soms na enige tijd – weer invloed op A.

Zo’n analyse geeft een heel ander perspectief op A en diens gedrag, dan een blik op het gedrag van A alleen.

Flexibiliteit versus ‘control’

Misschien wel de belangrijkste bijdrage van systeemdenken aan de wijze waarop wij het sociale web kunnen bekijken is de opvatting over beïnvloeding.

Als we uitzoomen en zoeken naar interacties tussen de deelnemers aan het systeem, zien we namelijk dat ‘control’ veelal leidt tot doodlopende sporen: geen invloed dus.

Terwijl deelnemers die zich flexibel opstellen juist veel invloed opbouwen.

De praktijk

Wat betekent dat nu in de praktijk? Wel, teken het ‘ecosysteem’ maar eens uit dat bijvoorbeeld gevormd wordt door een overheid (A) die samen met andere overheden (B), bedrijven (C) en belangenorganisaties (D) wil werken aan een thema als energietransitie.

Zoom uit, zoek naar de terugkoppelingslussen tussen de deelnemers, onderzoek de mate van ‘control’ en flexibiliteit en geniet van de kansen die dit beeld oplevert...

Kijk hier naar het filmpje waarin Bastiaan Van Gils uitlegt hoe systeemdenken werkt en kijk hier naar de verhouding tussen Web 1.0, 2.0 en 3.0.