"Let us do the writing." Dat is de gesponsorde oproep van AX Semantics die in mijn Facebook-tijdlijn langskomt. Zij bieden een toepassing aan die automatisch grote hoeveelheden betekenisvolle en conversieverhogende teksten genereert. Want, heb je wel eens geprobeerd om up-to-date "product descriptions" te schrijven voor al jouw duizenden producten, in meerdere talen? Handmatig schrijven werkt gewoon niet, aldus deze enthousiaste computerlinguïsten...

Sneller, goedkoper en zonder fouten

In de "Guide to Automated Journalism" (2016) bespreekt Andreas Graefe de stand van zaken rond automatische tekstgeneratie. Een belangrijke stap was de automatische productie van kwartaalrapporten door Associated Press, een van de grotere persbureaus ter wereld. Graefe stelt dat deze algoritmes duizenden nieuwsberichten kunnen produceren over welk onderwerp dan ook. Sneller, goedkoper en met minder fouten dan welke journalist dan ook. Schrijvers en redacteuren, zeg maar dag met het handje.

Publieke meningsvorming?

Graefe heeft dan wel enkele kritische noten. Deze ontwikkeling zou het voor lezers moeilijker maken om relevante informatie te vinden en de opdracht voor zoekmachines zou daarmee tegelijkertijd lastiger en belangrijker worden, aldus Graefe. Hij zet niettemin vraagtekens bij wat hij de "filter bubble hypothesis" noemt: er zouden geen empirische bewijzen voor zijn. Wel vindt hij dat er onderzoek nodig is naar de vraag of we de algoritmes die de teksten produceren wel mogen vertrouwen, bijvoorbeeld als het gaat om "checks and balances" en het democratische proces van publieke meningsvorming.

Dat was in 2016 - Trump werd op 20 januari 2017 geïnstalleerd - en de techniek was nog niet zo ver als nu.

De menselijke schrijver vervangen

Graefe voorspelt dat geautomatiseerde journalistiek die journalisten zal verdrijven die routineonderwerpen coveren, maar ook dat er plaats komt voor specialisten die zich willen toeleggen op het verfijnen en verbeteren van de "news-generating algorithms". Het gebrek aan kritische noten zij Graefe vergeven. Tech-bedrijven als AX Semantics en OpenAI hebben inmiddels echter zulke grote stappen gezet en kunnen - aldus hun claims - de menselijke schrijver geheel vervangen.

Total Noise

In "World Without Mind" (2018) bespreekt Franklin Foer de gevolgen van informatieovervloed die toeneemt met de groei van het internet. Deze overvloed van gratis vrij beschikbaar materiaal zorgt voor een nieuwe vorm van schaarste: met zoveel om te lezen zien en horen, met het oneindige web van links, is het bijna onmogelijk om de aandacht van het publiek te trekken en wordt het steeds lastiger om te vinden wat je zoekt.

Als - daaroverheen - ook nog eens de betrouwbaarheid van die informatie afneemt, omdat deze door machines is geproduceerd, komt het internet uiteindelijk terecht in een toestand van permanente ruis. David Foster Wallace, schrijver van de toekomstroman "Infinite Jest", omschrijft deze toestand als Total Noise. Een situatie waarin het onmogelijk wordt om het internet als betrouwbare bron te gebruiken.

Laat ONS het schrijfwerk doen

Is er een uitweg? Mijn voorstel: "Laat óns het schrijfwerk doen" en creëer online en offline "waarheidsreservaten" waarin waardevolle door mensen en onderzoek gewaarmerkte informatie liefst tegen betaling beschikbaar is. Want de voortdurend in omvang toenemende hoeveelheid gratis informatie - die we nu betalen met onze privégegevens - blijkt op termijn waardeloos.

Lees hier de "Guide to Automated Journalism" van Andreas Graefe.

Zie ook mijn blog over OpenAI en hun tekstrobot.